1914 Bitlis Ayaklanması Konferansı Sonuç Bildirgesi…

Basına ve kamuoyuna,

Bundan 100 yıl önce büyük kürt alimi ve yurtsever insan Halife Selim önderliğinde gerçekleşen ve Bitlis yöresinden 72 Kürt dindar aydının şehadetiyle sonuçlanan Bitlis Ayaklanması üzerine 29.11.2014 tarihinde Bitlis-Tatvan’da “100.  Yılında Bitlis Ayaklanması” konulu konferans düzenlenmiştir.

Konferansta sunulan tebliğler ve dinleyici yorumları ışığında ortaya çıkan temel nokta, 1914 Bitlis Ayaklanmasının İslâmî referanslı millî bir hareket olmasıdır.

Ayaklanma, Osmanlı’nın çöküşünü engellemek amacıyla;

– İttihat ve Terakki eliyle Kürtlerin statüsüne son verilmesi,

– Kürt halkının ağır vergilere maruz bırakılması,

– Kürt beylikleriyle Osmanlı arasında zımnî bir anlaşma olan İslâmın yerine batılılaşma adı altında Türkçülüğün ve asimilasyonun dayatılması sonucunda, Kürt kimliği ve statüsünün korunması amacıyla, İslâmı referans alarak millî isteklerle ortaya çıkmıştır.

100. yıldönümünde olduğumuz ayaklanmanın gerekçeleri ve önemiyle ilgili bu zamana kadar doyurucu ve tarafsız çalışmaların yetersiz olması  bu konferansa olan ihtiyacı doğurmuştur.

Çalışmalarda ağırlıklı olarak yabancı devlet adamlarının raporlarından ve anılarından faydalanılmıştır. Ancak, daha sağlıklı ve somut çalışmaların yapılabilmesi için devlet arşivlerinin,özellikle Bitlis Harp Divanı arşivlerinin açılması elzemdir.

Ayaklanmanın önderlerinden Mela Selim’in mezarının hâlâ bilinmemesi büyük bir utanç olarak tarihin karşısında durmaktadır. Bu sebeple mezarının bulunması ve Kürtlerin bu konuda aydınlatılması gerekmektedir.

Bitlis Ayaklanmasına katılan şahsiyetlerin isimlerinin iâde-i itibar kapsamında okul, cadde, park ve meydanlara verilmesi talep edilmektedir. Bu konuda yetkili mercilerin gereken hassasiyeti göstereceği inancını taşıyoruz.

Bitlis Düşünce ve Akademik Çalışma Grubu