Kürd Kara Fatma, Kasım 1887’de dünya basınında (II)

İngiliz Pall Mall Gazette adlı Londra merkezli gazetenin İstanbul muhabiri, Kasım 1887’de dünya ajanslarına ’KARA FATMA, AMAZON – Kürdistan’ın heybetli kahraman kadın savaşçısı’ başlığıyla Kara Fatma’nın tekrar İstanbul’a geldiği haberini geçmiş ve Amerikan gazeteleri de dahil, bir çok büyük gazete bu haberi okuyucularına ulaştırmıştır.

Muhabir; Kara Fatma’nın daha önce 1854* senesinde, Kırım’daki Osmanlı – Rus savaşında Osmanlı’ya destek vermek için Maraş’taki aşiretine bağlı 300 Kürd süvarisi ile İstanbul’a geldiğine atıfta bulunarak, diğer önemli detaylara da yer vermektedir.

Bu çeviri, haberin aslına sadık kalınarak 8 ve 14 Kasım 1887 tarihli New York Times ve Daily Alta California gazetelerinde aynı içerikle çıkan haber metninin çevirisidir.

Derleyen ve çeviren: Baran Zeydanlıoğlu

’KARA FATMA, AMAZON KADINI –

 Kürdistan’ın heybetli kahraman kadın savaşçısı’

Pall Mall Gazette bildiriyor.

İstanbul ahalisi şu an bu Türk başkentini ziyarete gelenlere çok ilgi duyuyor, ki bunlar arasında kısa bir ziyaret yapmak için gelen Kürdistan’ın heybetli kahraman kadın savaşçısı Kara Fatma bulunmakta.  Kahramanlığının ve heybetinin olmasının arkasında, liderliğini yaptığı epeyi sayıdaki gönüllü Kürd süvarileri ile birlikte, yıllar önceki Kırım Savaşı başlarında, Turkiye saflarında gözüpek ve yiğitçe savaşmış olması yatmaktadır. Bu üstün hizmetlerinden dolayı da Osmanlı hükümeti kendisine ayda 5000 kuruşluk bir maaş bağlamıştır,ki bu miktar bizim tutumluluğumuzda dahi onun iyi ve rahat bir hayat yaşaması için yeterli gelmektedir. Şahin bakışlı esmer bir yüze sahip olan Kara Fatma uzun ve ince bir fiziğe sahip. Yanakları parşömen rengine benzerken, yüzünde de yara ve kesik izleri var. Giymiş olduğu erkeğimsi kıyafetlerden dolayı, 75 yaşını hiçbir zaman göremeyecek bir kadından ziyade, 40 yaşlarındaki bir erkeğe benzemekte. Kazakların giydiği üniformaya benzeyen kıyafetinin üzerine, yanlamasına asmış olduğu süvari kılıcının kabza mücevherleri yansıyıp parlarken, üniformasının kollarının üzerindeki çizgiler, onun Osmanlı Ordusu’nda bir komutan olduğunu gösteriyor.

*15 Nisan 1854 tarihli L’ILLUSTRATION Gazetesi manşeti ‘Kara Fatma – Kürdistanlı kahraman İstanbul’da‘

Bu ilginç karakter İstanbul sokaklarından geçerken, müttefik ordularının Kırım’a varması öncesi, General Lespinasse’nin sefere çıkmasından kısa bir vakit önce, Dobruca’da olmuş bir hadise anlatıldı.

General, silah arkadaşları ile çadırında sigara içip sohbet ederken, çok uzaklardan gelen ve insanın içini delip geçercesine duyulan; insan bağırtıları ile karışık, davul, tamtam ve klarnetlerin çalındığı bir müzik sesi kulaklarına gelir. Peki bu saz ekibinin tuhaf müziği nereden geliyordu? Çadırdaki herkes sesin nereden geldiğini kavramak için dışarıya doğru döndüğünde, önlerinde bir kadın liderliğinde, tepelerden onlara doğru dört nala yaklaşan 300 kişilik bir süvari grubunu görürler. Bu süvarilerin liderliğindeki parlak gözlere ve kıvrımlı hatlara sahip esmer tenli kadın, tam bir Amazon kadınını andırır.

Atının eyerinden sıçrayarak inen bu kadın, general Lespinasse’ye yaklaşarak onu ciddi bir şekilde selamlar ve tercümanı aracılığı ile; Ruslarla çarpışmak için geldiğini, hem kendisinin hemde beraberindeki cesur Kürd süvarilerinin generalin emrine amade olduklarını bildirir. O geceyi Fransız askeri birlikleri ile aynı yerde geçirmeleri için yerleştirilen Kara Fatma’nın süvarileri, sunulan bu konaklatılma tarzından hiç de hoşnut kalmazlar. Bu insanlar özgürlüklerini isterler ve bunu hiçbir başka şeye de değiştimezler. Ne kendi eşleri nede liderleri olan kadın dahi, onların bu özgürlük şiyarlarını onlardan alıp başka birşeyle takas edemez. Günün ağarması ile bu Kürd süvariler atlarına binip, onların gelişlerini haberdar eden o tuhaf tiz müzik eşiliğinde tepelere doğru, şafağın sökmesini karşılamaya atlarını sürerler.

Kaynaklar:

New York Times dijital arşivi

CDNC.UCR.EDU – Daily Alta California dijital arşivi

Baran Zeydanlıoğlu – 16 Nisan 2018