Malazgirt savaşı ve Kürtler

Bu Savaş, Türklere Anadolu’nun kapılarını açmak için değil, amacı Malazgirt ve Ahlat’tan Rey ve Hemedan’a kadar olan İslam topraklarını ele geçirmek olan Bizans kralını durdurmak için yapıldı. Ön cephede de Kürt toprakları vardı.

Murad Ciwan

Kürt toprakları Şeddadi, Rewadi ve Merwani devletlerinden oluşuyordu. Romen Diyojen kazansaydı bu üç devlet de Roma topraklarının egemenliğine gireceketi hatta Hezarespi, Hasanweyî, Kakeweyhî Kürt devletleri de bu akibete uğrayabilirdi.

Sultan Alpaslan’ın ordusu 14-20 bin kişi arasındaydı. Bunlardan dört bini Sultan’ın özel birliği, geriye kalanların tümü Şeddadi, Rewadi ve Merwani devletleri ile onların sınırları içindeki Müslüman halktan oluşuyordu. Roma’nın ordusu 2-3 yüz bin civarındaydı. 60 bin diyen de var (Bizans kaynakları).

Sultan Alpaslan, Kürt devletlerini ele geçirerek kendine bağlamış değildi. Abbasi devleti İslam yasaları çerçevesinde birbirine karşı sorumlu emirliklerden oluşan konfederal bir devletti. Her emirlik halife ve onun tayin ettiği sultan adına hutbe okutur, vergi verir ve savaşa asker gönderirdi.

Abbasi halifesi ilk başta İslam dünyasının hem dini hem dünyevi önderiydi, islam emirlikleri ( devletleri) de onu tanırlardı. Ancak Halife Harun Reşid’den sonra merkez de iç çelişkiler, rekabet ve iktidar savaşları başladı 9-10. yüzyılda dini ve dünyevi iktidar birbirinden ayrıldı.

Önce Büveyhi hanedanı Bağdat’ta dünyevi liderliği ele geçirdi. İslam dünyasında hutbelere Halife’nin yanısıra dünyevi liderlerin de adı kondu. Bağdat’ta kim etkinse Halife onun adına okuyun, ona vergi ve asker verin diyordu, diğer devletler gibi Kürtler de böyle yapıyordu.

11. yüzyılın başından itibaren Oğuzlar/ Selçuklular geldi. Büveyhilerle iktidar savaşına girdiler. Halife şii Büveyhi hanedanın egemenliğinden rahatsızdı. Sünni Selçuklu Tuğrul’u destekledi. Sonunda Tuğrul Buveyhileri yendi ve Bağdat’ın egemeni oldu.

Halife onu İslam’ın sultanı ilan etti. Bundan böyle İslam devletleri onun adına hutbe okuttular, vergi ve asker verdiler. Tuğrul ölünce yerine Alpaslan geçti. Bu nedenle Ermenistan, Azerbaycan, ve Suriye’ye yaptığı seferlerde Şeddadi, Rewadi ve Merwaniler asker verdiler, yanında savaştılar.

Aynı şekilde Malazgirt Savaşı’ında da Sultanın özel muhafızlarından başka bu üç Kürt devleti vardı. Şavaş kazanıldı, barış yapıldı. Roma kralı geri döndü. Alpaslan Kürt askerleriyle Ermenistan’a yöneldi Divin tekrar kurtarılınca doğal olarak Şeddadi emirine teslim edildi.

Başka bir seferde Ani ele geçirilince Şeddadi emirlerinden Menuçehr, Alparslan’a kıymetli hazineler de vererek Ani’yi satın aldı. Muhtemelen Alpaslan’a verilen şehrin meydanındaki som altın buzağı heykeliydi. Alpaslan doğu seferine yöneldi ve 1072’de Belh yakınlarında öldürüldü.

Alpaslan’ı öldüren Belh dolaylarında bir kalenin emiri idi. Kimisi onu Harezmi, kimisi de Kürt olarak tanıtır.